Scratch, MIT tarafından geliştirilen, blok tabanlı görsel bir programlama dilidir. Çocuklar ve kodlamaya yeni başlayanlar için ideal olan bu platform, karmaşık kod satırları yerine renkli blokları bir araya getirerek kendi hikayelerini, animasyonlarını ve oyunlarını oluşturmalarını sağlar. Aynı zamanda, robotik projeleri programlamak için de harika bir başlangıç noktasıdır.
1. Scratch ile Neden Kodlama Öğrenmeliyiz?
Scratch, kodlamanın temellerini eğlenceli ve sezgisel bir şekilde öğretir. Bu platformun sunduğu faydalar şunlardır:
- Görsel Öğrenme: Bloklar, kodun işlevini doğrudan gösterir, bu da mantıksal yapıyı anlamayı kolaylaştırır.
- Hata Yapma Korkusunu Azaltır: Blokları sürükle-bırak yöntemiyle birleştirdiğiniz için syntax (yazım) hataları yapma ihtimaliniz ortadan kalkar.
- Yaratıcılığı Teşvik Eder: Kullanıcılar, hayal güçlerini kullanarak kendi projelerini tasarlayabilir ve canlandırabilir.
- Mantıksal Düşünmeyi Geliştirir: Problemleri parçalara ayırma ve adım adım çözme becerisi kazanmanızı sağlar.
2. Temel Scratch Projeleri
Başlangıç seviyesi için aşağıdaki projelerle Scratch'i keşfedebilirsin. Bu projeler, en temel komutları kullanarak neler yapabileceğini gösterir.
2.1. Hareketli Karakter Oluşturma
Bu proje, bir karakterin (sprite) sahnede ileri geri hareket etmesini, dönmesini ve konuşmasını sağlar. Bu sayede, hareket, görünüm ve olaylar bloklarını kullanmayı öğrenirsin.
Uygulama Adımları:
- Sahneye bir karakter (örneğin kedi) ekle.
- Olaylar menüsünden "tıklandığında" bloğunu sürükle.
- Hareket menüsünden "10 adım git" ve "15 derece dön" bloklarını ekle.
- Kontrol menüsünden "sürekli tekrarla" bloğunu kullanarak bu hareketlerin sürekli olmasını sağla.
2.2. Basit Bir Oyun Yapma: Tıkla ve Yakala
Bu proje, fare tıklamasıyla etkileşim kuran basit bir oyun yapmayı öğretir. Puan sistemi ekleyerek oyununu daha eğlenceli hale getirebilirsin.
Uygulama Adımları:
- Bir puan değişkeni oluştur ("puan" adında).
- Karakter tıklandığında, puanı 1 artır ve karakterin rastgele bir konuma gitmesini sağla.
- Oyunu başlattığında (tıklandığında), puanı sıfırla.
3. Scratch ile Robotik Kodlama
Scratch, çeşitli robotik kitlerle (örneğin LEGO Education WeDo, mBot, vb.) entegre çalışabilir. Bu, sanal ortamda öğrendiğin kodlama mantığını gerçek bir robot üzerinde uygulamanı sağlar.
3.1. Mesafe Sensörü ile Engelden Kaçan Robot
Bu projede, robotun önündeki engelleri algılayarak yönünü değiştirmesini sağlayacağız. Bu, sensör verilerini okuma ve koşullu ifadeleri (eğer-ise) kullanma pratiği sunar.
Uygulama Adımları:
- Robotik kitini (örneğin mBot) Scratch'e bağla.
- Kontrol menüsünden "sürekli tekrarla" bloğunu yerleştir.
- Kontrol menüsünden "eğer ... ise" bloğunu ekle.
- Sensör menüsünden "ultrasonik sensör mesafesi < 15" gibi bir koşul bloğunu "eğer"in içine yerleştir.
- Koşul sağlanırsa (engel yakınsa) robotun geri gitme ve dönme bloklarını ekle.
- Koşul sağlanmazsa robotun ileri gitme bloklarını ekle.
Scratch, dijital ve fiziksel dünyayı birleştiren harika bir araçtır. Bu basit uygulamalarla temelini attıktan sonra, daha karmaşık projeler ve robotlar üzerinde çalışmaya başlayabilir, hayal gücünün sınırlarını zorlayabilirsin! ✨